Luchtfoto van het imposante Brouwershof, met links de vroegere brouwerij en ast (Bron: Oscar Casier).

Vóór 1807 verliet Pieter-Joseph Muylle, samen met zijn vrouw Maria-Theresia Desimpel en kinderen, zijn barriereherberg 'De Meerlaan ' om zijn intrek te nemen in een groot herenhuis, dat hij had laten bouwen aan de overkant van de Meensesteenweg, rechts van 'het Zuidstraetjen ' (de huidige Meerlaanstraat).

Toegangsdeuren naar de brouwerij op de kelderverdieping van het Brouwershof (Foto: Linda Wyffels).

Dit zogeheten 'Brouwershof ' werd notariëel omschreven als "een schoon en notabel woonhuis met 2 groote scheuren, peerd-, koei- en andere stallen, bakkeuken en meerdere gebouwen palende oost den grooten steenweg".

De vroegere ast, gezien vanaf de binnenkoer van het Brouwershof.

Er was naast het Brouwershof ook een ast (= een gebouw waarin mout, ontstaan uit ontkiemde gerst, werd gedroogd boven een oven), waarvan de half afgebroken vooroorlogse schouw bewaard bleef, tot de algemene sloop in 2014.

In 1819 liet Pieter-Joseph Muylle zijn eeuwenoude barriereherberg 'De Meerlaan ' afbreken. De hele inboedel, ook die van het gastenkwartier, werd openbaar verkocht. Op dezelfde plaats liet hij, blijkens een notariële akte van 1824, "een schoon en notabel woonhuis met 2 groote scheuren, peerd-, koei- en andere stallenbakkeuken en meerdere gebouwen" optrekken.

de (inmiddels afgebroken) herberg "de Meerlaar" in 2005. Rechts de Meerlaanstraat.

Ter vervanging van de gesloopte herberg 'De Meerlaan ' richtte Muylle, links van de huidige Meerlaanstraat, een nieuwe herberg op, die het uithangbord 'De Meerlaar ' meekreeg, in de volksmond herdoopt tot 'De nieuwe Meerlaan '. Een latere notariële akte van verdeling uit 1827 heeft het over "Een notabel woonhuis herberg De Meerlaan palende oost en noord Joseph Delabeau, Zuidstraetjen, daarover de Brouwerij en west de steenweg".

Pieter-Joseph Muylles dochter Theresia-Coleta trouwde in 1825 met Francis Beheyt uit Moorslede. In zijn jeugd was Francis nog schaper was geweest op de Bunderhoeve (de boerderij van het middeleeuws Gasthuis Ten Bunderen op de Tuimelare) en, namens de zusters in Ieper, toeziener van de vele kloostereigendommen, die tijdens het Oostenrijks en Frans Bewind in beslag waren genomen en openbaar verkocht.

De voorkant van het Brouwershof langs de Meensesteenweg in 2001.

Nog in 1825, onder het Hollands Bewind van koning Willem I (1815-1830), verscheen Pieter-Joseph Muylle opnieuw op het politieke toneel en werd benoemd tot raadslid en gekozen tot schepen van de gemeente Rumbeke.

Handtekening van Charles Beheyt (onderaan links) op een geboorteakte van zijn zoon Prosper in 1867.

Pieter-Joseph Muylle overleed in 1827. Zijn dochter Theresia-Coleta en haar man Francis Beheyt erfden de meeste familie-eigendommen, o.m. de uitgestrekte stukken land op het grondgebied van het huidige Beitem, het Brouwershof, de aanpalende brouwerij en de café 'De Meerlaar '.

Het echtpaar Francis Beheyt - Theresia-Coleta Muylle had 3 kinderen, waarvan één jong stierf. De 2 overblijvende zonen, Charles en Petrus, speelden een belangrijke rol bij de bouw van de eerste kerk en het ontstaan van de parochie Beitem.

De achtergevel van het Brouwershof.
• De oudste zoon Charles Beheyt, gehuwd met Albina-Paulina Ghyselen uit Roeselare, erfde en bewoonde 'het Brouwershof '. Hij was schepen en een van de rijkste grootgrondbezitters van Rumbeke. Als gereputeerd brouwer bevoorraadde hij, naast zijn eigen café 'De Meerlaar ', vele andere (al dan niet eigen) herbergen met welluidende namen, zoals ''t Vosken ', 'De Drie Koningen ', 'De Statie ', 'De Steenbakkerij ', 'De Kroone ', 'Den Bonten Hond ', 'De Vlasbloem ', 'd'Oude Bakkerij ', ''t Poefke ', 'De Reisduif ', 'In St.-Sebastiaan ', 'De witte Koe ', 'De Voerman ', 'Den Engel ', enz.
  
  (V.l.n.r.) De Meerlaanstraat, de ast en het Brouwershof, met op de achtergrond de dorpsplaats met
  de kerk van Beitem. (Google Street View).

  In 1865 schonk hij gratis een stuk grond voor de bouw van een hulpkerk aan E.H. Henri-Amand Desmedt, die door de bisschop was aangesteld als proost in het gehucht "De Meerlaan" (12de wijk van Rumbeke). Die kavel lag ongeveer één km zuidwaarts van de Meerlaan weg, naar Menen toe, ter hoogte van de huidige "pla(e)tse" van Beitem.

  
  De Meerlaerhoek, op het snijpunt van de Oude Heerweg en de Meensesteenweg, met 'de oude Meerlaan '
  (geel), 'de (nieuwe) Meerlaar ' (rood), het Brouwershof (groen), de steenbakkerij (blauw) en de 1ste
  school (lila). Detail van de Atlas van de Buurtwegen, 1841.

• De tweede zoon Petrus Beheyt, getrouwd met Lucia Delavie, woonde in de boerderij, die de eerder afgebroken barriereherberg "De Meerlaan" verving (waar nu "'t Melkerijtje" staat). Hij kweekte daar schapen, had een melkerij en ook een ast (voor het roosteren van cichoreien/bitterpeeën, die - in gemalen vorm - populair waren als smaakversterker of surrogaat van koffie).
  
  De steenoven (Briqueterie) van Petrus Beheyt, ten zuiden van het Brouwershof (Brasserie) van zijn broer
  Charles, aan de Meerlaanwijk, hier verkeerdelijk Teerlaerhoek (sic) genoemd.
  (Ph. Vandermalen, Topografische kaart, 1850-54).

  Bovendien was Petrus Beheyt eigenaar van een steenbakkerij. Deze was wat verder zuidwaarts gelegen van 'Het brouwershof', aan dezelfde kant van de Meensesteenweg. In 1865 schonk Petrus aan proost Desmedt maar liefst 600.000 bakstenen voor de bouw van de eerste kerk.

  
  Werkers in een 19de-eeuwse steenoven in Beitem, misschien die van Petrus Beheyt, vlakbij de Meerlaan
  (Foto: Linda Wyffels).

  Voor deze milde weldoener liep het echter slecht af in zakelijk opzicht. Hij zette in 1864 een ongelukkig handelsakkoord op met een Roeselaarse fabrikant. In 1878 werd een hypotheek gelegd op zijn eigendommen (10ha 32a en 18 ca). In 1882 was Petrus Beheyt zo goed als bankroet. Hij verkocht zijn nog overblijvende onroerende goederen, liet zijn meubelen en hele huisraad openbaar veilen en verhuisde met zijn gezin naar Menen, waar hij 3 jaar later overleed.

Charles en Petrus Beheyt speelden door hun dubbele schenking een belangrijke rol bij de oprichting van de eerste kerk van de latere parochie Beitem. De bewoners waren hen daar dankbaar om. In 1866, nog vóór de voltooiing van het kerkgebouw, werd er recht tegenover al een herberg geopend, genoemd naar de 2 liefdadige broers, 'In Beheythem '. Zelfs de hele wijk, die ontstond rond de kerk, kreeg de naam Beheythem, later afgekort tot Beythem, en tenslotte Beitem.

Stamboom van de dynastie Muylle-Beheyt (op icoon klikken!)

De familie Beheyt deed, door haar milde giften, in financieel opzicht een goede zaak! Rond de nieuwe kerk (1866) rezen, aan weerszijden van de Meensesteenweg, de huizen als paddenstoelen uit de grond. De omliggende landerijen, die vrijwel allemaal toebehoorden aan Beheyt, werden in geen tijd herschapen in gunstig gelegen bouwkavels, die verkochten als zoete broodjes en zo sterk in waarde stegen.

Doodsprentje van Felix Beheyt (1871-1935).

Bij zijn dood, in 1873, liet brouwer Charles Beheyt 6 kinderen na, vijf zonen en een (jong gestorven) dochter. Slechts één zoon gaf het vrijgezellenbestaan op, nl. de 5de zoon Felix Beheyt. Deze trad in 1914 in het huwelijk met Maria Vanhonsebrouck, een brouwersdochter uit Ingelmunster. Bij het uitbreken van Wereldoorlog I (1914-18) week het echtpaar uit naar Brugge, en leidde daar een bloeiende borstelfabriek.

Marie-Jeanne Beheyt, algemeen bekend als "Madamke Beys"
(Bron: haar zoon Xavier Van den Weghe)

In het gezin van Felix Beheyt-Vanhonsebrouck werden 4 kinderen geboren. Slechts één van hen, de enige dochter Marie-Jeanne, bereikte de volwassen leeftijd. Marie-Jeanne Beheyt trouwde later met Daniel Van den Weghe, een notaris in Zulte, met wie ze 5 kinderen had, 4 zonen en een dochter. Deze laatste, Martine Van den Weghe, huwde met textielmagnaat Jan De Clerck (zoon van 'boer ' Roger De Clerck), van wie de tweede zoon, Anthony Declerck, in februari 1992 korte tijd werd ontvoerd door de bende Vanhaemel en voor wie 250 miljoen fr losgeld werd betaald.

Overlijdensbericht van Marie-Jeanne Beheyt (2010).

Na de dood van haar moeder Maria Van Honsebrouck, weduwe van Felix Beheyt, erfde Marie-Jeanne Beheyt in 1952, het hele familievermogen met talloze eigendommen, gronden en huizen in Beitem. Deze pachtvrouw van vele oude Beitemnaars werd steevast 'Madamke Beys ' genoemd. Ze woonde haar hele verder leven (ook na de dood van haar man in 1996) in Zulte.

De grafkapel van de familie Beheyt op het kerkhof van Beitem.

In 2010 overleed Marie-Jeanne Beheyt op 90-jarige leeftijd. Haar stoffelijk overschot werd bijgezet in de grafkapel van de familie Beheyt op het kerkhof aan de Landmansstraat in Beitem. Het einde van een glorieus tijdperk...

De verwoeste herberg 'De Meerlaar', na WO I (1914-18). Rechts, een boog boven de Meerlaanstraat,
en de vernielde brouwerij.

Maar keren we nog even terug naar het verleden. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd het Brouwershof aan de Meerlaan door het Duits bezettingsleger opgeëist als veldhospitaal voor de gewonde soldaten aan het Ieperse front. Het hele gebouwencomplex, hoofdzakelijk het brouwerijgedeelte, liep in de 2de helft van 1917, en vooral tijdens het geallieerde slotoffensief van september/oktober 1918, zware averij op door de hevige artillerie-beschietingen door de gealliëerden. Na de Wapenstilstand werd het Brouwershuis (met name het dak) voorlopig hersteld, maar het zou tot 1928 duren tot alles was heropgebouwd, met schadevergoedingsgeld van de staat.

De gesloten café 'De Meerlaer ', enkele jaren voor de afbraak.

Ook de herberg 'De Meerlaer ', links van de Meerlaanstraat, leed tijdens Wereldoorlog I zware schade, en werd pas in 1928 herbouwd. Tot ver in de vorige eeuw was de café de trefplaats van de Beitemse Schuttersgilde. Achter de café kwamen de liefhebbers van het populaire trabolspel aan hun trekken bij een overdekte bolletra-baan. In het vierde kwart van de 20ste eeuw was 'De Meerlaer ' onbewoond, verkommerde langzamerhand en werd in het begin van deze eeuw door de eigenares Marie-Jeanne Beheyt verkocht aan een immobiliënmaatschappij, die het pand met de grond gelijk maakte.

''t Melkerijtje ', deels tot winkel omgebouwde hoeve van Petrus Beheyt-Delavie.

De vroegere boerderij van Petrus Beheyt, aan de overkant van de Meensesteenweg (op de plaats waar tot in 1819 de barriereherberg 'De Meerlaan ' stond), werd tijdens WO I ongeveer in puin gelegd. Pas in 1936 herrees daar een nieuwe boerderij, die in de jaren '80 van de vorige eeuw werd gekocht door de pachtende landbouwer Foulon. Sinds enkele jaren houdt de familie Foulon daar een winkel met zuivelprodukten open, met de zeer toepasselijke naam ''t Melkerijtje '.

De brouwerij met de half afgebroken schouw, bij de ingang van de Meerlaanstraat in 2001.

Vanaf 1921 werden het 'Het Brouwershof ' en de bijhorende hoevegebouwen en landerijen verpacht aan boer Gaston Casier en zijn vrouw Cerene Verraest. Vanaf 1955 werd de boerderij gehuurd en uitgebaat door de oudste van de 6 kinderen, zoon Oscar Casier (in 1955 getrouwd met Clara Brugghe). Na het overlijden van Oscar Casier werd het hele Brouwersgoed verkocht aan een vastgoedmakelaar en in 2014 afgebroken.

De kaalslag van Beitem's historisch ergfoed: links stond ooit de (nieuwe) herberg 'De Meerlaar ', rechts het
Brouwershof, de enige bouwkundige restanten van de 1ste woonkern van het dorp (Google Street View).