De huidige 'Sinnesaels kapel ', die de Beitemse pastoor Camille Lourdault liet bouwen in 1945.

In het verleden werden in onze streken veel grote en kleine veldkapellen gebouwd. Nabij de huidige kerk van Beitem stond sedert de 18de eeuw een kapel, 'Kruiskapelle ' of 'Cruys-kapelle ' genoemd. Die bevond zich op de hoek van de Meensesteenweg en de Veldstraat (nu Mgr. Catrystraat), aan de overkant van de Ten Bunderenstraat, op het grondgebied van de gemeente Moorslede (tussen 1889 en 2016 binnen de grenzen van de opgedoekte parochie Beitem).

Wanneer gebouwd?

De huidige Sinnesaels kapel, rechts op de hoek van de Meensesteenweg en de Mgr. Catrystraat, op de
plaats waar halfweg de 18de eeuw de Kruiskapel werd gebouwd (Bron: Google Street View).

Enkele documenten bevestigen dat de Kruiskapel rond het jaar 1754, zéker vóór 1763 werd opgetrokken.

• Het staat historisch vast dat de kapel werd neergezet op een ongebruikt stuk grond (een zogeheten 'uitschot '), dat werd onteigend voor de aanleg van de Meensesteenweg (1750-1754) in de Oostenrijkse Tijd. Dat is een van de redenen waarom men, tot op vandaag, niet goed weet, aan wie deze grond toebehoort, wie de eigenaar is van de kapel en haar moet onderhouden. Is dat het provinciebestuur van West-Vlaanderen (omdat ze naast een provinciebaan is opgetrokken)? Of het Vlaams Gewest? Of de gemeente Moorslede? Onduidelijkheid troef!

• In de oude kloosterkroniek ('Jaer-boek '. Ieper, 1783) van Ten Bunderen lezen we dat de zusters in het jaar 1763 de laatmiddeleeuwse Molenweg vervingen door de 'Gasthuysstraete' (de huidige Ten Bunderenstraat). Dat was een 400 meter lange dreef, met lommerrijke eikenbomen aan weerszijden, vanaf de Gasthuishoeve van de Bunderzusters tot aan de nieuwe steenweg, recht tegenover de 'Cruys-kapelle ':

  "In het jaer 1763 hebben wy de dreve uytgesteken, en de doen leggen leydende van d'hofstede genoemt het gasthuys...tot recht over de Capelle alwaer het Cruys staet, dese dreve is omtrent veertig voeten breed, dewelke beplant is met eyken boomen".

• De kapel staat ook duidelijk getekend op een der plannen, gevoegd bij het landboek ('parochieterrier') van Rumbeke, daterend van 1765.
  
  Rechts van de blauwe stip is het symbool van de kapel met kruisje bovenop aangegeven. Verderop
  Sinnesaels molen (gele pijl). Detail van de Ferraris-kaart van de Oostenrijkse Nederlanden (1773).

• Op de topografische kaart van de Oostenrijkse Nederlanden (Ferraris, 1773) is het symbool van de Kruiskapel (met kruisje bovenop) aangegeven op de hoek van de Meense kasseiweg en de Veldstraat. De militairen, belast met het verzamelen van de gegevens voor de kaart, logeerden in november 1773 ruim twee weken lang in de nabijgelegen barriereherberg 'De Meerlaan '!

Vanwaar de naam "Sinnesaels kapel"?

Doodsprentje van bakker Camiel Sinnesael-Callewaert (Bron: Roger Sinnesael).

De Kruiskapel werd later in de volksmond 'Sinnesaels kapel ' ofwel 'Sinnesaels Kruis ' genoemd. Waarom? In zijn parochiekroniek 'Liber Memorialis' schreef Camille Lourdault, pastoor van Beitem van 1931-1956, dat het helemaal niet te achterhalen is of een lid van de landbouwersfamilie Sinnesael, verder in de Veldstraat, de oorspronkelijke eigenaar of bouwer was van de kapel. Volgens de Rumbeekse historicus Jozef Delbaere verwijst de naam veeleer naar de bakkerij van de familie Sinnesael, aan de overkant van de Veldstraat (nu Mgr. Catrystraat), recht tegenover de kapel, op de hoek met de Meensesteenweg.

Sinnesaels kapel rechts, bij het binnenrijden van de dorpskom van Beitem. Aan de overkant
ervan stond in de 19de eeuw een bakkerij, later een café. (Bron: Google Street View).

Volgens Roger Sinnesael, die de volledige stamboom van zijn wijdvertakte familie samenstelt, waren Carolus-Francis Sinnesael (1783-1849) en zijn vrouw Barbara Theresia Vanneste (1780-1876) de eerste eigenaars van de bakkerij (geopend in het begin van de 19de eeuw). Na hun overlijden erfde hun zoon Louis-Frans Sinnesael (1820-1896) de bakkerij en bijhorigheden. Diens zoon Camiel Sinnesael-Callewaert (1867-1947) volgde hem op. Het bakkershuis werd verdeeld in 3 woningen. De bakkerij, rechts op de hoek, werd een herberg, 'd' Oude Bakkerij' genaamd. De bakkerij zélf was 2 huizen verder gevestigd. De bakkersfamilie Sinnesael versierde en onderhield de kapel tot deze, tijdens WO II (1940-45), werd verwoest.

De winkel "Toontjes" van Hilaire Vanfleteren en zijn zus Marie. (Bron: Roger Sinnesael).

De nieuwe kapel, gebouwd in 1945, werd voortaan onderhouden door Hilaire Vanfleteren ('Lèr Toontjes ') en zijn zuster Marie, die een winkel hadden aan de overkant van de kapel, op de hoek van de Meensesteenweg en de Ten Bunderenstraat. Camiel Sinnesaels' oude bakkerij werd na Wereldoorlog II overgenomen door Albert en Zulma Samyn. Het brood werd aan huis besteld met een 'triporteur' (= driewielige bakfiets) door Fons Loyson. Later kocht Samyn aan de overkant een stuk grond van de familie Beheyt en vestigde daar een nieuwe bakkerij. In het begin van de jaren 1960 werd de voormalige Sinnesaels-bakkerij eigendom van Gilbert Goemaere.

Recente geschiedenis

De Meensesteenweg richting Roeselare in Beitem. Vooraan rechts Sinnesaels
kapel van 1903 (Bron: 19de-eeuwse prentkaart van Vangeenberghe-Bonte).

In zijn parochiekroniek 'Liber Memorialis' schreef de Beitemse pastoor C. Lourdault ook nog dat, in de periode vóór de bouw van de eerste (hulp)kerk van Beitem in 1866, vele mensen uit de omgeving het jaar rond - vooral tijdens de zomermaanden - elke vrijdagavond, en in de meimaand zelfs "alle dag, in de noenestond", de rozenkrans kwamen bidden bij Sinnesaels kapel. Jaarlijks werd er, op Mei-avond, op feestelijke wijze de meiboom geplant.

De Meensesteenweg, met links Sinnesaels kapel, tijdens Wereldoorlog I.

In 1903 was er een omhaling om de vervallen kapel helemaal op te knappen. Maar het bouwwerk verkeerde in zo'n erbarmelijke staat dat de toenmalige onderpastoor Louis Van Sluys het liet afbreken en heropbouwen. Maar tijdens Wereldoorlog II (1940-45) werd de kapel totaal verwoest.

Pastoor Camiel Lourdault (van 1931 tot 1956), bouwer van de huidige kapel.

Pastoor Lourdault liet in 1945 op dezelfde plek een nieuwe driehoekige bakstenen kapel metselen in neo-gotische stijl, met hoogopstaand zadeldak. Binnenin, achter een ijzeren hek, hangt een Missiekruis, met aan de voet ervan een altaar, en daaronder een gedenksteen ter nagedachtenis van de gesneuvelden van de parochie Beitem in Wereldoorlog I (1914-18) en II (1940-45). Op de zijwanden zijn de namen aangebracht van de oorlogsslachtoffers met de tekst "Stierven voor God, Vorst en Land/1914-18/": (9 namen) / "1940-44/": (2 namen).